Event Driven Architecture (EDA), modern yazılım dünyasında yüksek performans, ölçeklenebilirlik ve dayanıklılık gerektiren sistemlerin temel mimari yaklaşımı haline gelmiştir. Mikroservislerin yükselişi, gerçek zamanlı veri akışı ihtiyacı, IoT cihazlarının çoğalması ve dağıtık sistemlerin karmaşıklığı, olay tabanlı mimariyi her zamankinden daha önemli bir konuma taşımıştır.
Geleneksel request response mimarileri günümüzün yüksek trafikli ve anlık tepki gerektiren uygulamaları için yeterli değildir. Bu nedenle yazılım ekipleri mesajlaşma, event streaming, asenkron işlem yönetimi ve loosely coupled servis yapılarıyla çalışan EDA yaklaşımını benimsemektedir.
Event Driven Architecture Nedir?
Event Driven Architecture, sistemde gerçekleşen olayların (event) diğer servisleri tetiklediği bir yazılım mimarisidir. Servisler, iş mantığını bir olay gerçekleştiğinde çalışacak şekilde tasarlanır.
| Kavram | Anlamı |
| Event | Sistemde gerçekleşen bir durum |
| Producer | Olayı üreten servis |
| Consumer | Olayı dinleyip tepki veren servis |
| Broker | Mesajın yönlendirildiği yapı |
Neden Event-Driven Yaklaşım?
E ticaret, finans, IoT ve SaaS uygulamaları gibi yüksek trafik ve gerçek zamanlı işleme ihtiyacı olan sektörlerde EDA yaklaşımı zorunluluk haline gelmiştir.
- Yüksek ölçeklenebilirlik: Mikroservisler birbirinden bağımsız ölçeklenir.
- Asenkron işlem yönetimi: Sistem daha hızlı yanıt verir.
- Dayanıklılık: Servislerden biri çökerse tüm sistem çökmez.
- Event sourcing: Tüm olaylar tarihsel olarak kaydedilir.
Event-Driven Modeller
EDA projelerinde üç temel pattern kullanılır.
1. Event Notification
Basit bildirim modeli; servis olayı fırlatır, diğer servisler bunu dinler.
2. Event-Carried State Transfer
Olay beraberinde veri taşır; consumer ek sorguya ihtiyaç duymaz.
3. Event Sourcing
Sistemin durumu olay geçmişinden yeniden oluşturulur.
Kullanılan Teknolojiler
Event tabanlı mimariler güçlü mesaj broker’ları ile çalışır.
- Kafka
- RabbitMQ
- Amazon SNS/SQS
- Google Pub/Sub
- Azure Event Hub
EDA'nın Avantajları
- Bağımsız servis mimarisi: Mikroservisler arasında bağımlılık azalır.
- Gerçek zamanlı veri akışı: IoT, finans, analiz sistemleri için idealdir.
- Performans artışı: Engellemesiz süreç yönetimi sağlar.
- Olay izleme: Loglama ve hata tespiti kolaylaşır.
EDA ile Monolit Mimarinin Karşılaştırılması
| Kriter | Monolit | EDA |
| Bağımlılık | Yüksek | Düşük |
| Ölçeklenebilirlik | Sınırlı | Yüksek |
| Performans | Orta | Çok yüksek |
Event-Driven Yapılarda Yaşanan Zorluklar
- Dağıtık yapı nedeniyle debugging zor olabilir
- Mesaj kaybını önlemek için doğru konfigürasyon gerekir
- Event storming aşaması iyi planlanmalıdır
- Servisler arası eventual consistency yönetimi gerekir
Event Storming Nedir?
Event storming, EDA projelerinde olayların, süreçlerin ve akışların interaktif olarak keşfedildiği bir modelleme tekniğidir.
- Domain event’lerin belirlenmesi
- Command ve policy ilişkilerinin analizi
- Bounded context’lerin tanımlanması
EDA Kullanım Alanları
- E-Ticaret sipariş yönetimi
- Gerçek zamanlı finans işlemleri
- IoT cihaz verileri
- Fraud detection sistemleri
- Canlı bildirim sistemleri
Sonuç: Event-Driven Architecture Modern Dünyanın Standart Mimarisi Oluyor
EDA, yüksek trafikli, dinamik, gerçek zamanlı ve ölçeklenebilir sistemler için olmazsa olmaz hale gelmiştir. Mikroservislerin yükselişi ile birlikte event tabanlı mimariler yazılımın geleceğini şekillendirmeye devam etmektedir. Doğru uygulandığında hem performans hem güvenilirlik hem de sürdürülebilirlik sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Modern Web Projenizi Vue.js & Nuxt.js ile Hayata Geçirelim!
Kurumsal siteniz ya da özel projeniz için uzman ekibimizle hemen iletişime geçin, dijital farkınızı ortaya koyalım!
